Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2020

Βουλιαράτες, Βόρεια Ήπειρος: Το Ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο



Η ιστορία του Βουλιαρατιού ξεκινάει από αρχαιοτάτων χρόνων, πράγμα το οποίο μαρτυράται από τα ελάχιστα ντοκουμέντα που έχουν διασωθεί ανά τους αιώνες. Τα ευρήματα δείχνουν πως το χωριό κατοικείται από τον 3ο αιώνα π.Χ. Η δημογραφική πορεία των κατοίκων του χωριού ξεκινάει από το 1584
Yστερα από τον καθορισμό των συνόρων στους Βαλκανικούς Πολέμους και την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας στις 17 Φεβρουαρίου 1914 η Βόρειος Ήπειρος κηρύσσεται αυτόνομη και αναγνωρίζεται επίσημα η χρήση του όρου.

Πλέον το Βουλιαράτι αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Άνω Δρόπολης, στην Αλβανία. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 350 μέτρων, απέχει 6 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα και υπάγεται στο νομό Αργυροκάστρου. 


Το χωριό απλώνεται στους πρόποδες της ανατολικής πλευράς του όρους Κόζιακα, μια από τις κορυφές της οροσειράς του Πλατοβουνίου.
Στο χωριό υπάρχει σχολείο, στο οποίο διδάσκονται τόσο η ελληνική όσο κι η αλβανική γλώσσα και καλύπτει τις ανάγκες και των γύρω χωριών. Ακόμη, το Βουλιαράτι είναι διάσημο για την ίδρυση του μοναδικού ελληνικού στρατιωτικού νεκροταφείου στην Αλβανία.
Η κεντρική εκκλησία του χωριού ο Άγιος Αθανάσιος βρίσκεται στο νεκροταφείο του χωριού.

Κατά την τελευταία απογραφή, καταγράφτηκαν 1.000 κάτοικοι ελληνικής καταγωγής εκ των οποίων λιγότεροι από 300 μένουν πλέον μόνιμα στο χωριό. Στο θρήσκευμα οι Βουλιαρατινοί είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και μητρική τους γλώσσα η Ελληνική. Αρκετοί ομιλούν και την αλβανική λόγω της μόρφωσης τους, της εμπορικής δραστηριότητας που ανέπτυξαν με την υπόλοιπη Αλβανία ή πολύ απλά επειδή όταν έφυγαν από το χωριό μετακόμισαν προς την πρωτεύουσα.


Οι περισσότεροι κάτοικοι μετά το άνοιγμα των συνόρων το 1990, κατέφυγαν στα μεγάλα κέντρα της Ελλάδας, επανέρχονται στο χωριό την περίοδο του Πάσχα και του καλοκαιριού, κοντά στον Δεκαπενταύγουστο που λαμβάνουν χώρα τα καθιερωμένα πανηγύρια της περιοχής.
Οι Βουλιαρατινοί τηρούν με ευλάβεια όλα τα γνωστά έθιμα που ακολουθεί ο ελληνισμός, όπως τα κόκκινα αυγά την Μεγάλη Πέμπτη, την περιφορά του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή, την Αναστάσιμο Ακολουθία και τα τροπάρια της Μεγάλης Εβδομάδας. Τέλος, πραγματοποιείται και η λειτουργία τον Δεκαπενταύγουστο, η οποία είναι αυτή που συγκεντρώνει και τον περισσότερο κόσμο.

Η ανάγκη δημιουργίας νεκροταφείου

Οι Βουλιαρατινοί έπραξαν κατά τα λόγια του Περικλή στον «Επιτάφιο» του: «Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος».

Με το τέλος της φονικής μάχης στον Άγιο Αθανάσιο την 1η Δεκέμβρη του 1940, ακολουθήθηκε η οπισθοχώρηση των Ιταλών. Κατά την μάχη υπήρξε η απώλεια 15 Ελλήνων, 8 από τους οποίους είναι θαμμένοι στο χωριό και 130 τραυματίες.

Επί περίπου 3.5 μήνες μεταξύ του 1940 και του 1941 λειτουργεί το Σ1 Πεδινό χειρουργείο δυναμικότητας 300 κλινών . Στόχος ήταν η περίθαλψη των Ελλήνων τραυματιών που έρχονταν από διάφορα σημεία του μετώπου. Παράλληλα, η συνεισφορά των κατοίκων, η οποία συνίσταντο σε σπίτια ως χρήση θαλάμων, τρόφιμα, νερό και άλλες υπηρεσίες, ήτο πολύτιμη για την δύσκολη εκείνη εποχή. Όσοι έχασαν τη ζωή τους στη χειρουργική μονάδα (περί τους 60 στρατιώτες), τιμήθηκαν κι ετάφησαν από τους Βουλιαρατινούς σε ένα χωράφι που παραχωρήθηκε ειδικά για τους Έλληνες Πεσόντες του Πολέμου.

Υπήρξαν πολλές ελλείψεις για τη δημιουργία του νεκροταφείου, παρ’ όλα αυτά οι κάτοικοι χρησιμοποίησαν ότι είχαν διαθέσιμο, όπως ξύλινους σταυρούς με τα ονόματα των πεσόντων. Κορυφαίος συντηρητής υπήρξε ο Δημήτρης Μπάκος, ο οποίος διατηρούσε έναν κατάλογο με τα ονόματα των στρατιωτών, περιμένοντας την ημέρα που θα ενημέρωνε τις οικογένειες των θυμάτων για το που είναι θαμμένοι οι δικοί τους άνθρωποι, πράγμα το οποίο δεν κατάφερε κι έτσι παρέδωσε τα στοιχεία στους συγγενείς του και συγκεκριμένα στον Γεώργιο Μπάκο (1967), για τη συνέχιση του έργου του.


Έτσι λοιπόν, στο Βουλιαράτι υπάρχει και σήμερα το μοναδικό Ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο στην Αλβανία, με την πλειοψηφία πλέον των πεσόντων να έχουν αναγνωρισθεί. Μετά το άνοιγμα των συνόρων, δόθηκαν χρήματα κι από την Ελληνική πλευρά ώστε να επιτευχθεί η αναστήλωση των μνημάτων και να συντηρείται σε μια πλέον καλύτερη κατάσταση. Τέλος, πρέπει να τονισθεί πως κάθε χρόνο, την 28η Οκτώβρη, στην επέτειο του «ΟΧΙ» πραγματοποιείται κατάθεση στεφάνων εις μνήμην των Πεσόντων παρουσία μελών της Ελληνικής ηγεσίας και των Βουλιαρατινών (και μη) που βρίσκονται εκείνη την περίοδο στην περιοχή.

Το στρατιωτικό κοιμητήριο στο Βουλιαράτι είναι το δεύτερο αναγνωρισμένο στρατιωτικό νεκροταφείο Ελλήνων πεσόντων και το μοναδικό με αναγνωρισμένους πεσόντες.

Το 2009 υπογράφτηκε διακρατική συμφωνία η οποία κυρώθηκε από την Ελληνική Βουλή με το Ν.3782/7.8.2009 και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 135/7.8.2009 Τεύχος Α'. Από την Αλβανική Βουλή η συμφωνία κυρώθηκε στις 25 Μαρτίου 2010.
Προβλέπει η συμφωνία αυτή την κατασκευή την κατασκευή 2 κοιμητηρίων Ελλήνων πεσόντων σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Αλβανία την περίοδο 1940-41, ένα στα στενά της Κλεισούρας και το δεύτερο στο Βουλιαράτι (Περισσότερα στο ΦΕΚ 135 Α'/7.8.2009)


H ομάδα των Up Stories ταξίδεψε μέχρι τους Βουλιαράτες στη Βόρεια Ήπειρο και δημιούργησε ένα και συγκινητικό βίντεο για το νεκροταφείο των πεσόντων Ελλήνων στον πόλεμο του ’40. Και τον τελευταίο πεσόντα 
Τάφο Κ. Κατσίφα




πηγη:el.wikipedia.org



0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου