Μάνος Χατζιδάκις (23 Οκτωβρίου 1925-15 Ιουνίου 1994)

Τον Μάνο Χατζιδάκι σίγουρα οι περισσότεροι δεν τον ξέρουν από τα ποιήματά του. Χατζιδάκις ίσον Μουσική - τραγούδια περισσότερο ή λιγότερο “εμπορικά”, μουσική για τον κινηματογράφο, για την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, για το θέατρο, για μπαλέτο και για όπερα. Εκπομπές λόγου και τέχνης, Τρίτο Πρόγραμμα, Ορχήστρα των Χρωμάτων. Συναυλίες μαγευτικές στην Αγορά και στο Μέγαρο.

Αλλά και ποιήματα. Με ποιό γνωστά ίσως ορισμένα από τα τραγούδια της Οδού Ονείρων σε δικούς του στίχους: “Οδός Ονείρων”, “Η μαύρη Φόρντ”, “Ο ηθοποιός” (Ηθοποιός / σημαίνει φως / κι είναι καημός / πολύ πικρός….), “Το πάρτυ”.

Δεν είναι όμως τα μόνα. Από μία εργογραφία του Μ. Χ. που υπήρχε στο πρόγραμμα συναυλίας που έδωσε στο Βεάκειο το καλοκαίρι του 1983, αντιγράφω πρόχειρα ότι δικοί του στίχοι βρίσκονται - όλοι ή μέρος τους δικοί του - στα (μελοποιημένα από τον ίδιο) έργα του: “Ο Κύκλος του C.N.S.”, “Η ερημιά”, “Απόψε αυτοσχεδιάζουμε”, “Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης”, “Η εποχή της Μελισσάνθης”, “Πορνογραφία” και αλλού. Πολλών μελοποιημένων έργων του στίχους μπορεί να βρει κανείς στα εξώφυλλα των δίσκων, ή σε ένθετα σε αυτά.

Υπάρχουν όμως και άλλα που δεν ξέρω να έχουν μελοποιηθεί - και σίγουρα είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό (όπως άλλωστε και το μεγαλύτερο μέρος του μουσικού μη-εμπορικού έργου του, φοβάμαι).

Το 1966 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Κεραμεικός” η Μυθολογία του. Με δύο σχέδια του Γιάννη Μόραλη. Ξανακυκλοφόρησε το 1980 σε β’ έκδοση από τις εκδόσεις “’Υψιλον” με σχέδια του Μίνου Αργυράκη, του Γιάννη Μόραλη και του Γιώργου Σταθόπουλου. Και “αυτόγραφες σημειώσεις του Μ.Χ.”, όπως σημειώνεται τόσο στην πρώτη έκδοση, του “Κεραμεικού”, όσο και στη δεύτερη.

Οι αυτόγραφες σημειώσεις της α’ έκδοσης - που αναφέρονται και στη β’:

Τώρα που ζω μαζύ σου βαθειά και απόλυτα, θέλω να μάθεις ποιός υπήρξα, ποιός είμαι, τι σκέφθηκα, πώς έζησα και τι συνέθεσε αυτό που οι άλλοι συνηθίσανε να αποκαλούνε παρουσία.

Μάνος Χατζιδάκις

1 Νοεμβρ. 1965

Στην β’ έκδοση έχει προστεθεί:

Τώρα που ζω με τον εαυτό μου βαθειά και απόλυτα, θέλω να μάθω ο ίδιος ποιός υπήρξα, τι σκέφθηκα, πώς έζησα και τι είναι αυτό που συνθέτει τη μελλοντική μουαπουσία

Μάνος Χατζιδάκις

1 Ιανουαρίου 1980πηγη:sarantakos.com

Κρίση

Κρίση την είπαν την στιγμή

σαν εκοιμήθης πλάι μου με χάρη,

την ώρα που ξεχύθηκαν μ’ ορμή

χίλια πουλιά να σκίσουν το φεγγάρι.

Κρίση την είπαν την πηγή

που πάνε τ’ άστρα να λουστούν το βράδυ,

να πιουν νερό να χτενιστούν στη γη

και να πλαγιάσουν στης αυλής μου το πηγάδι.

Κρίση την είπαν την ορμή

που φτιάχνει η αγάπη μέσα στο λιβάδι

κι η αναπνοή σου γίνεται στιγμή

που μ’ ακουμπά τ’ αγέρι του Θεού σαν χάδι.

Ιδιωτική στιγμή

Ένας παπάς

από τ’ αντικρυνό παράθυρο

κοιτάζει που κοιμάμαι.

Θέλει να διαπιστώσει

πού έχω τα χέρια μου,

πάνω ή κάτω από το προσκεφάλι.

Ένας αστυνόμος

από τ’ αντικρυνό παράθυρο

μ’ επιμονή παρατηρεί τον ύπνο μου.

Θέλει να διαπιστώσει

αν γέρνω αριστερά, αν γέρνω δεξιά.

Ένα παιδί

από τ’ αντικρυνό παράθυρο

με βλέπει μ’ απορία να κοιμάμαι.

Θέλει να διαπιστώσει

αν είμαι δράκος

για Θεός ή ένα πουλί

που τραγουδά περίεργα τραγούδια.

Εγώ μέσ’ απ’ τον ύπνο μου

τους βλέπω και χαμογελώ,

γιατί ο παπάς δεν μ’ αναγνώρισε

πως είμαι ο Χριστός κι έχω

τα χέρια μου στο στήθος σταυρωμένα.

Γιατί ο αστυνόμος δεν γνωρίζει

πως ειδικά γι αυτόν είμαι αξιωματικός

και το παιδί ούτε καν μπόρεσε

να φανταστεί πως είμαι ο ποιητής.

Παιδί της γης

Παιδί της γης

Παιδί τραγουδισμένο

Έτσι που σε φαντάζομαι

Σαν αστραπή

Μπλέκω τα δάκτυλα

Κλείνω τα μάτια μου

Και σ’ ονομάζω Μουσική

“Δεν σε πληγώνω αφέντη μου

Φιλιά σου δίνω'

Παδί της γης

Παιδί τραγουδισμένο

Έτσι όπως μεσ’ στη θύμηση

Θυμίζεις τ’ όνειρό σου

Βγαίνουν μορφές πιο δυνατές

Κι απ΄την μορφή του Χάρου

“Δεν σε πληγώνω αφέντη μου

Φιλιά σου δίνω'

Παδί της γης

Παιδί τραγουδισμένο

Έτσι που σε φαντάζομαι

Με τη φλογέρα και τον αητό

Στον ώμο σου

Χαράζεις μια τον Θάνατο

Και τον γυρνάς σε ωραίο σκοπό

Τα ποιήματα του Μάνου Χατζιδάκι είναι από τη συλλογή “Μυθολογία', (1966)