Καφές:Η ιστορία του καφέ

Ο καφές είναι το δημοφιλέστερο ρόφημα στον κόσμο και παρασκευάζεται σε διάφορες παραλλαγές. Η δημοφιλία του μπορεί να αποδοθεί στο αναζωογονητικό αίσθημα που προκαλεί και το οποίο οφείλεται στην καφεΐνη, η οποία είναι ένα από συστατικά του. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε μέρα καταναλώνονται πάνω 500 εκατομμύρια φλυτζάνια καφέ. Παράγεται από τους καρπούς του καφεόδεντρου (Καφέα η επιστημονική του ονομασία), κατόπιν ειδικής επεξεργασίας.

Σύμφωνα με μία παράδοση το καφεόδεντρο ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.Χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατα του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου φυτού. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές του ιδιότητες. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό καθώς «διευκόλυνε» τις ολονύκτιες προσευχές τους. Μια άλλη εκδοχή της παράδοσης αυτής θέλει τους Σούφι (μυστικιστικό τάγμα του Ισλάμ) να είναι αυτοί που ανακάλυψαν τις τονωτικές ιδιότητες του καφέ, οι οποίες τους διευκόλυναν στα πολύωρα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το μεσαίωνα το φυτό καλλιεργούνταν στην νότια Αραβία κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα και έτσι διαδόθηκε στους Άραβες και στους γείτονές τους. Το 1470 ο καφές φτάνει στη Μέκκα και αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία, παρ' όλες τις απαγορεύσεις της επίσημης εξουσίας που θεωρεί ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το 1554, άραβες έμποροι φέρνουν τον καφέ από τη Δαμασκό της Συρίας και ένα χρόνο αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανοίγει και το πρώτο καφενείο. Οι κάτοικοι της πόλης αγαπούν το νέο αφέψημα και οι καφενέδες απλώνονται σχεδόν σε όλες τις συνοικίες.

Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή εντυπωσιάζονται από το εξωτικό ρόφημα και περιγράφουν γοητευμένοι τις ιδιότητες του. Ωστόσο, η Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία το νέο ποτό μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Η’ ,το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει «χριστιανικό».
Ο πρώτος καφές στην Ευρώπη πουλήθηκε στα φαρμακεία το 1615 ως φάρμακο, γραμμένος σε ιατρική συνταγή και αρχικά έγινε γνωστός ως «αραβικό κρασί». Άλλωστε η λέξη «καφές» έχει την απώτερη καταγωγή της από την αραβική λέξη «καχβά», που σημαίνει κρασί.

Το 1652 ανοίγει το πρώτο καφενείο στη Δυτική Ευρώπη και μάλιστα από Έλληνα, τον Πασκουά Ροζέ, στο Λονδίνο. Το 1702 δημιουργείται ο χαρακτηριστικός τύπος του παρισινού καφενείου, όπου σύχναζαν αστοί, ωραίες γυναίκες, συγγραφείς, πολιτικοί, αξιωματικοί και τυχοδιώκτες. Σ’ ένα από αυτά, το «Καφέ ντε Προκόπ» τακτικός θαμώνας ήταν ο Βολταίρος, φανατικός λάτρης του ποτού, που κατανάλωνε ημερησίως 20 με 40 φλυτζάνια καφέ.

Στα τέλη του 17ου αιώνα, Ολλανδοί κατορθώνουν να διασπάσουν το αραβικό μονοπώλιο του καφέ και εισάγουν την καλλιέργειά του στην Ιάβα της Ινδονησίας, που ήταν αποικίας τους. Το 1723, ο Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Γκαμπριέλ ντε Κλιέ κλέβει δενδρύλλια καφέ από το βοτανικό κήπο του Παρισιού και τα μεταφέρει παράνομα στη Μαρτινίκα, το νησί της Καραϊβικής, που ήταν αποικία του γαλλικού στέμματος. Έτσι ο καφές περνάει στην αμερικάνικη ήπειρο.

Το 1727, ένας Πορτογάλος αξιωματικός από την κτήση της Βραζιλίας, ο Φρανσίσκο ντε Μέλο Παλιέτα, σαγηνεύει τη σύζυγο του κυβερνήτη της γειτονικής Γαλλικής Γουϊάνας, που αρνούνταν πεισματικά να τους δώσει σπόρους καφέ για καλλιέργεια . Εκείνη του εκδηλώνει την αγάπη της χαρίζοντάς του μερικούς βλαστούς καφέας που, όταν μεταφυτεύτηκαν στη Βραζιλία, αποτέλεσαν την αρχή για την πιο μεγάλη φυτεία καφέ στον κόσμο. Σήμερα η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο.

Τα πρώτα Καφέ της Ευρώπης

Το πρώτο καφενείο στη γειτονική Ιταλία άνοιξε τις πύλες του το 1651 στο Λιβόρνο όπου ο καφές που σέρβιρε στο κοινό του ξεχώριζε για την έντονα καβουρδισμένη γεύση του.

Η συνέχεια κατά το τέλος του αιώνα μας βρίσκει στη Βενετία και για την ακρίβεια στην πλατεία του Αγίου Μάρκου όπου πολλά καφενεία θα κάνουν την εμφάνισή τους, όπως το κοσμικό και φημισμένο καφέ Florian, που από το 1720 μέχρι και σήμερα έχει φιλοξενήσει επισημότητες από ολόκληρη την Ευρώπη, με εκείνες του Γκαίτε, του λόρδου Βύρωνα και του Ρουσσώ να ξεχωρίζουν.

Εξίσου δημοφιλές με τα προαναφερθέντα είναι και το πασίγνωστο καφέ Greco της Ρώμης, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν Έλληνας εξ ου και το όνομα του, με επιφανείς πελάτες όπως ο Λίστ, ο Ροσέτι, και ο Τοσκάνι. Το καφέ Greco λειτουργεί ακόμη στις μέρες μας, στη λαμπερή Via Dei Condotii, και αξίζει πραγματικά να το επισπευτείτε όταν βρεθείτε στην αιώνια πόλη.

Όπως μπορεί να γίνει κατανοητό τα καφενεία στην Ιταλία κατάφεραν να γίνουν πολύ σύντομα τόπος συνεύρεσης αλλά και ανταλλαγής απόψεων στην καθημερινότητα των Ιταλών επηρεάζοντας τον τρόπο ζωής τους.

Η εξάπλωση των καφενείων σε ολόκληρη την Ευρώπη δεν άργησε να έρθει μετατρέποντας έτσι την απόλαυση ενός φλιτζανιού καφέ σε ολόκληρη μυσταγωγία. Χαρακτηριστικό είναι πως ούτε η εξάπλωση της επιδημίας της πανώλης το 1665 δεν κατέστη δυνατή να ανακόψει την εξάπλωσή τους.

Το πρώτο πλήγμα θα το δεχτούν κατά τη διάρκεια του 18 αιώνα, όπου θα παρατηρηθεί μια κάθετη πτώση των πωλήσεων καφέ στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με την παρακμή των καφενείων, που κράτησε μέχρι τις αρχές του 20 αιώνα.

Ο λόγος δεν ήτανε άλλος από την εισαγωγή του αλκοόλ στα καφενεία, την πώληση τσαγιού και άλλων μη αλκοολούχων ποτών.

Τα Ελληνικά καφενεία

Στην Ελλάδα, το πρώτο ελληνικό καφενείο άνοιξε στο Ναύπλιο μόλις απελευθερώθηκε η πόλη.

Στην Αθήνα, πολύ πριν η πόλη ανακηρυχθεί πρωτεύουσα του νέου κράτους, το πρώτο καφενείο ίδρυσε ένας Βαυαρός, το ονομαστό "Πράσινο δενδρί"στην Ιερά Οδό, το 1834.

Το 1836 ο Ιταλός Μπιρινταρέλλι εγκαινιάζει στην Οθωνική Αθήνα το καφενείο του «Bella Grecia» (σ΄έναν άλλον Ιταλό, τον Καζάλι, ανήκε το μοναδικό, τότε, ξενοδοχείο της πρωτεύουσας, με το όνομα «Νέον Ξενοδοχείον» ή «Albergo Nuovo», που λειτούργησε το 1835).
Το καφενείο βρισκόταν στη διασταύρωση Ερμού και Αιόλου και για 45 χρόνια θα αποτελέσει το κέντρο της πολιτικής ζωής του νεοσύστατου κράτους. 

Με το πέρασμα των χρόνων το καφενείο θα εξελληνιστεί και θα μετονομαστεί «Ωραία Ελλάς»(1873), το οποίο έγινε σημείο συγκέντρωσης όλων των διάσημων προσωπικοτήτων του καιρού.

Κατά την παράδοση, όταν ο Όθων διόριζε νέα κυβέρνηση, έβγαινε για περίπατο με την Αμαλία στην Αιόλου (ο σημαντικότερος δρόμος της εποχής) και περνούσε μπροστά από το καφενείο. Αν οι θαμώνες έβγαιναν έξω και τον χειροκροτούσαν, σήμαινε ότι η νέα κυβέρνηση είχε λαϊκό έρεισμα. Αν αντίθετα έμεναν στις καρέκλες τους, καθώς περνούσε το βασιλικό ζεύγος, δήλωναν την αντίθεση τους. Το καφενείο ήταν το πιο μοντέρνο της εποχής (διέθετε και μπιλιάρδο) και γι αυτό ήταν το στέκι των διανοούμενων και των προοδευτικών Αθηναίων.Με τον καιρό έγινε το κέντρο της αντιβασιλικών. Αντίθετα, οι φιλοβασιλικοί σύχναζαν στο καφενείο «Πράσινο Δενδρί», στην αρχή της Ιερά Οδού και επιδίδονταν σε αγώνες τοξοβολίας (στην αυλή του καφενείου).

Αργότερα, γύρω στο 1910, τα τρία αδέλφια της οικογένειας Λουμίδη εργάζονταν σε ένα από τα καφεκοπτεία της εποχής. Με την πείρα που απέκτησαν, άνοιξαν αργότερα το πρώτο τους κατάστημα στον Πειραιά(1919).

Σύντομα παρουσίασαν τον περίφημο "Έτοιμο Καφέ Λουμίδη", που κατέκτησε γρήγορα την Ελλάδα, παρόλο που ο κόσμος ήταν αρκετά δύσπιστος την εποχή εκείνη σε κάθε είδους έτοιμο παρασκεύασμα.

Αργότερα παρουσίασαν και το γνωστό "Παπαγάλο", βάζοντας τον παρακευασμένο καφέ σε κάθε σπίτι και καφενείο της χώρας μας.

πηγη:sansimera.gr/condotti.gr/class165.weebly.com