Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας το Πάσχα γιορτάζεται κάθε χρόνο με τιμές και ιδιαίτερη κατάνυξη. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα μέρη στα οποία ξεχωριστά έθιμα και παραδόσεις έχουν καταφέρει να επιβιώσουν και να φτάσουν ως τις μέρες μας, αποτελώντας σημεία αναφοράς για τον κάθε τόπο.
Στην περίπτωση, λοιπόν, που φέτος θέλετε να «αποδράσετε» από το «κλεινόν άστυ» για να περάσετε παραδοσιακά τις ολιγοήμερες πασχαλινές σας διακοπές, τότε μια εξόρμηση στην Πελοπόννησο αποτελεί αναμφισβήτητα μια εγγυημένη επιλογή. Στη Μεσσηνία και συγκεκριμένα στην Καλαμάτα και τα χωριά της Μεσσηνιακής Μάνης, θα βιώσετε το ελληνικό Πάσχα όπως ακριβώς επιθυμείτε.
Εξόρμηση στην Καλαμάτα
Σε απόσταση δύο μόλις ωρών από τη Αθήνα, η Καλαμάτα είναι ένας προορισμός που σίγουρα αξίζει να επισκεφτείτε, αν δεν θέλετε να διανύσετε πολλά χιλιόμετρα για να γιορτάσετε το Πάσχα.
Οι κάτοικοι της πόλης και των χωριών που βρίσκονται γύρω από αυτή τηρούν έθιμα και παραδόσεις που μας έρχονται από τα παλιά. Ένα από αυτά είναι ο γνωστός μας σαϊτοπόλεμος, που πραγματοποιείται την
Τα γαστρονομικά έθιμα της Μάνης
Το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιττες είναι εδώ τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής, παμπάλαια καθιερωμένα.
Πρωί - πρωί μόλις βγει ο ήλιος της Λαμπρής, αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Ανάβουν έξω από το σπίτι τη φωτιά με κληματόβεργες, που κάνουν το σφαχτό πιο νόστιμο. Αναλαμβάνει λοιπόν ο πιο έμπειρος του σπιτιού. Αρχίζει το γύρισμα της ξύλινης σούβλας σιγά - σιγά, κι' όχι πολύ κοντά στη φωτιά, για να μην «πάρει», να μη φρυγανισθεί το αρνί πριν της ώρας του.
Σε απόσταση δύο μόλις ωρών από τη Αθήνα, η Καλαμάτα είναι ένας προορισμός που σίγουρα αξίζει να επισκεφτείτε, αν δεν θέλετε να διανύσετε πολλά χιλιόμετρα για να γιορτάσετε το Πάσχα.
Οι κάτοικοι της πόλης και των χωριών που βρίσκονται γύρω από αυτή τηρούν έθιμα και παραδόσεις που μας έρχονται από τα παλιά. Ένα από αυτά είναι ο γνωστός μας σαϊτοπόλεμος, που πραγματοποιείται την
Κυριακή του Πάσχα στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
Πρόκειται για ένα έθιμο το οποίο, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, έχει τις ρίζες του στις μάχες που οι κάτοικοι της Καλαμάτας έδιναν των κατά των Τούρκων. Τότε, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποιούσαν σαΐτες, για να διώξουν το ιππικό των εχθρών. Σήμερα, ο σαϊτοπόλεμος προσφέρει κάθε χρόνο σε ντόπιους και τουρίστες ένα εντυπωσιακό θέαμα. Ωστόσο, τα πασχαλινά έθιμα που αναβιώνουν κάθε χρόνο στην περιοχή δεν περιορίζονται στις φλεγόμενες σαΐτες.
Πρόκειται για ένα έθιμο το οποίο, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, έχει τις ρίζες του στις μάχες που οι κάτοικοι της Καλαμάτας έδιναν των κατά των Τούρκων. Τότε, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποιούσαν σαΐτες, για να διώξουν το ιππικό των εχθρών. Σήμερα, ο σαϊτοπόλεμος προσφέρει κάθε χρόνο σε ντόπιους και τουρίστες ένα εντυπωσιακό θέαμα. Ωστόσο, τα πασχαλινά έθιμα που αναβιώνουν κάθε χρόνο στην περιοχή δεν περιορίζονται στις φλεγόμενες σαΐτες.
Το κάψιμο του Ιούδα και η ξεχωριστή περιφορά του επιταφίου στις Κιτριές
Σε αρκετές γειτονιές της Καλαμάτας, όπως για παράδειγμα στον Αβραμόγιαννη, πραγματοποιείται τη Μεγάλη Παρασκευή το κάψιμο του Ιούδα, ενώ το ίδιο βράδυ οι γυναίκες σε πολλά χωριά της περιοχής δημιουργούν μοναδικά φαναράκια με πορτοκάλια και νεράντζια, τα οποία και τοποθετούν στα παράθυρα των σπιτιών τους, δημιουργώντας έτσι ένα ιδιαίτερα συγκινησιακό κλίμα για την περιφορά του Επιταφίου.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη στις Κιτριές. Εκεί, η περιφορά γίνεται στις 12 τα μεσάνυχτα με τους πιστούς να κατεβαίνουν από το παλιό καλντερίμι προς την πλατεία του χωριού. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως ο Επιτάφιος τοποθετείται σε ένα από τα καΐκια των ντόπιων ψαράδων, προκειμένου να κάνει τον κύκλο του όρμου των Κιτριών, προτού επιστρέψει στο λιμάνι του παραθαλάσσιου χωριού της Μεσσηνίας.
Τα «Ξαμόνια»
Τέλος, στη λίστα με τα πασχαλινά έθιμα που οι κάτοικοι της Μεσσηνίας εξακολουθούν να τηρούν έως τις μέρες μας περιλαμβάνονται και τα «Ξαμόνια». Πρόκειται για ένα έθιμο που πραγματοποιείται τη Μεγάλη Πέμπτη στα ξωκλήσια της βόρειας Καλαμάτας και επιτάσσει πιστοί και ιερείς να συγκεντρώνονται στις 12 τα μεσάνυχτα και να περιηγούνται ψέλνοντας ύμνους μέχρις τις πρωινές ώρες στα ξωκλήσια της περιοχής.
Το έθιμο της λιτανείας στη Μάνη
Τα χωριά της μεσσηνιακής Μάνης αποτελούν, επίσης, μια εξαιρετική επιλογή για τον ταξιδιώτη, ο οποίος θέλει να γιορτάσει το Πάσχα παραδοσιακά. Η λιτανεία που πραγματοποιείται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα στα χωριά της περιοχής προσελκύει κάθε χρόνο πολλούς επισκέπτες. Οι πιστοί μαζί με τους ιερείς ξεκινούν νωρίς το πρωί από τις εκκλησίες για να κάνουν τον γύρο των χωριών, κρατώντας εικόνες και ψέλνοντας αναστάσιμα τροπάρια.
Σε αρκετές γειτονιές της Καλαμάτας, όπως για παράδειγμα στον Αβραμόγιαννη, πραγματοποιείται τη Μεγάλη Παρασκευή το κάψιμο του Ιούδα, ενώ το ίδιο βράδυ οι γυναίκες σε πολλά χωριά της περιοχής δημιουργούν μοναδικά φαναράκια με πορτοκάλια και νεράντζια, τα οποία και τοποθετούν στα παράθυρα των σπιτιών τους, δημιουργώντας έτσι ένα ιδιαίτερα συγκινησιακό κλίμα για την περιφορά του Επιταφίου.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη στις Κιτριές. Εκεί, η περιφορά γίνεται στις 12 τα μεσάνυχτα με τους πιστούς να κατεβαίνουν από το παλιό καλντερίμι προς την πλατεία του χωριού. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως ο Επιτάφιος τοποθετείται σε ένα από τα καΐκια των ντόπιων ψαράδων, προκειμένου να κάνει τον κύκλο του όρμου των Κιτριών, προτού επιστρέψει στο λιμάνι του παραθαλάσσιου χωριού της Μεσσηνίας.
Τα «Ξαμόνια»
Τέλος, στη λίστα με τα πασχαλινά έθιμα που οι κάτοικοι της Μεσσηνίας εξακολουθούν να τηρούν έως τις μέρες μας περιλαμβάνονται και τα «Ξαμόνια». Πρόκειται για ένα έθιμο που πραγματοποιείται τη Μεγάλη Πέμπτη στα ξωκλήσια της βόρειας Καλαμάτας και επιτάσσει πιστοί και ιερείς να συγκεντρώνονται στις 12 τα μεσάνυχτα και να περιηγούνται ψέλνοντας ύμνους μέχρις τις πρωινές ώρες στα ξωκλήσια της περιοχής.
Το έθιμο της λιτανείας στη Μάνη
Τα χωριά της μεσσηνιακής Μάνης αποτελούν, επίσης, μια εξαιρετική επιλογή για τον ταξιδιώτη, ο οποίος θέλει να γιορτάσει το Πάσχα παραδοσιακά. Η λιτανεία που πραγματοποιείται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα στα χωριά της περιοχής προσελκύει κάθε χρόνο πολλούς επισκέπτες. Οι πιστοί μαζί με τους ιερείς ξεκινούν νωρίς το πρωί από τις εκκλησίες για να κάνουν τον γύρο των χωριών, κρατώντας εικόνες και ψέλνοντας αναστάσιμα τροπάρια.
Τα γαστρονομικά έθιμα της Μάνης
Το ψητό αρνί, τα κόκκινα αυγά και οι γαλατόπιττες είναι εδώ τα τρία απαραίτητα εδέσματα της λαμπρής, παμπάλαια καθιερωμένα.
Πρωί - πρωί μόλις βγει ο ήλιος της Λαμπρής, αρχίζει στα χωριά το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα. Ανάβουν έξω από το σπίτι τη φωτιά με κληματόβεργες, που κάνουν το σφαχτό πιο νόστιμο. Αναλαμβάνει λοιπόν ο πιο έμπειρος του σπιτιού. Αρχίζει το γύρισμα της ξύλινης σούβλας σιγά - σιγά, κι' όχι πολύ κοντά στη φωτιά, για να μην «πάρει», να μη φρυγανισθεί το αρνί πριν της ώρας του.
Όσο ροδίζει και ζεσταίνεται, τόσο πλησιάζει τη φωτιά η σούβλα. Δίπλα ετοιμάζονται τα κοκορέτσια, τα γλυκάδια και οι μεζέδες για να συνοδεύσουν τα ποτήρια το κρασί, που θα πιούν οι παρέες των συγγενών και φίλων, περνώντας απ’ τις ψησταριές να πουν τα «Χρόνια Πολλά» και το «Χριστός Ανέστη». Κι αλίμονο σ’ όποιον βρουν να έχει άπαχο αρνί στη σούβλα του.
Είναι ζήτημα φιλοτιμίας στα χωριά το καλό λαμπριάτικο αρνί. Γι' αυτό πολλοί τρέφουν καλά μια ξεχωριστή προβατίνα, τη «μανάρα», που θα γεννήσει το λαμπρινό. Το αρνί αυτό δεν το «αποκόβουν σαν έλθη η ώρα του. Το αφήνουν να πιεί πολύ γάλα από τη μάνα του» Έτσι γίνεται παχύ και νόστιμο και φθάνει συχνά στους πέντε μήνες να ζυγίζει πάνω από 20 κιλά.
Τη Μεγάλη Πέμπτη ο «λαμπρινός» στολίζεται με μια κόκκινη κορδέλα στο λαιμό ή σημαδεύεται, στη ράχη με κόκκινη βαφή. Την ίδια μέρα φθάνουν στο χωριό και οι τσοπάνηδες με το κοπάδι τα μανάρια, που θα αγοράσουν απ’ αυτούς οι πιο πολλοί χωρικοί. «Δεν στέργει όμως η πλάτη των αρνιών αυτών», λεν οι γέροι βοσκοί κι' οι άλλοι ειδικοί. που μαντεύουν τα μελλούμενα της ωμοπλάτης το κόκαλο στον ήλιο. Για να δείξει την τύχη του νοικοκύρη, η «σπάλα» του αρνιού της Λαμπρής, πρέπει να φάει το ζωντανό απ' το χέρι του πολλές φορές, να μείνει καιρό στο σπίτι και να συνδεθεί με αυτόν. Είναι κι αυτό κάπως ένας ακόμα λόγος, που ανατρέφουν τους «λαμπρινούς».
Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο. Παραχώνουν στη γη ένα αυγό τη Μεγάλη Πέμπτη και το βγάζουν την Κυριακή. Από τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.
Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.
Άλλο έθιμο, το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι’ αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλακόπιτα.
Είναι ζήτημα φιλοτιμίας στα χωριά το καλό λαμπριάτικο αρνί. Γι' αυτό πολλοί τρέφουν καλά μια ξεχωριστή προβατίνα, τη «μανάρα», που θα γεννήσει το λαμπρινό. Το αρνί αυτό δεν το «αποκόβουν σαν έλθη η ώρα του. Το αφήνουν να πιεί πολύ γάλα από τη μάνα του» Έτσι γίνεται παχύ και νόστιμο και φθάνει συχνά στους πέντε μήνες να ζυγίζει πάνω από 20 κιλά.
Τη Μεγάλη Πέμπτη ο «λαμπρινός» στολίζεται με μια κόκκινη κορδέλα στο λαιμό ή σημαδεύεται, στη ράχη με κόκκινη βαφή. Την ίδια μέρα φθάνουν στο χωριό και οι τσοπάνηδες με το κοπάδι τα μανάρια, που θα αγοράσουν απ’ αυτούς οι πιο πολλοί χωρικοί. «Δεν στέργει όμως η πλάτη των αρνιών αυτών», λεν οι γέροι βοσκοί κι' οι άλλοι ειδικοί. που μαντεύουν τα μελλούμενα της ωμοπλάτης το κόκαλο στον ήλιο. Για να δείξει την τύχη του νοικοκύρη, η «σπάλα» του αρνιού της Λαμπρής, πρέπει να φάει το ζωντανό απ' το χέρι του πολλές φορές, να μείνει καιρό στο σπίτι και να συνδεθεί με αυτόν. Είναι κι αυτό κάπως ένας ακόμα λόγος, που ανατρέφουν τους «λαμπρινούς».
Ένα άλλο έθιμο, σχετικό με τη μαντική και τούτο, γίνεται σε μερικά χωριά με τα κόκκινα αυγά, το δεύτερο αυτό χαρακτηριστικό πασχαλινό φαγώσιμο. Παραχώνουν στη γη ένα αυγό τη Μεγάλη Πέμπτη και το βγάζουν την Κυριακή. Από τα σχήματα των κηλίδων, που έχουν σχηματισθεί πάνω στο τσόφλι, προλέγουν οι εμπειρικοί τα μέλλοντα.
Τα αυγά, στα χωριά, τα μαζεύουν από τη Μεγάλη Σαρακοστή, που τότε δεν τα τρων γιατί νηστεύουν. Παλαιότερα, ήταν γενική συνήθεια να τα πηγαίνουν στην εκκλησία να τα ευλογήσει ο παπάς, πριν ακόμη τα θάψουν, τη Μεγάλη Πέμπτη.
Άλλο έθιμο, το ζύμωμα. Από την Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνουν οι νοικοκυρές από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι» για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους - ακόμη και γι’ αυτούς που λείπουν στα ξένα - και ετοιμάζουν τη νόστιμη γαλακόπιτα.
Το σίγουρο είναι πως η Μεσσηνία αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για το Πάσχα. Τα έθιμα, οι παραδόσεις και οι γεύσεις θα ικανοποιήσουν τον επισκέπτη, ο οποίος θέλει να βιώσει τη μεγάλη γιορτή του Χριστιανισμού μακριά από την πόλη και κοντά στη Φύση και το παραδοσιακό στοιχείο.
πηγη:cnn.gr/Ειρήνη Πολλάλη/notospress.gr
πηγη:cnn.gr/Ειρήνη Πολλάλη/notospress.gr
.png "English"){kind=small}
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου