Μπαίνω σε κλιμακτήριο;

Ο κ. Αναστάσιος Γιαντζόγλου, μαιευτήρας – γυναικολόγος, εξηγεί ποιες είναι οι ενδείξεις και ποια τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, μιας από τις πιο παρεξηγημένες περιόδους στη ζωή της σύγχρονης γυναίκας.

Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Ως εμμηνόπαυση ορίζεται  η οριστική παύση της έμμηνης ρύσης, κάτι που συμβαίνει περίπου στην ηλικία των 50 ετών (με απόκλιση ± 3 έτη, δηλαδή μεταξύ 47 – 53 ετών). Η εμμηνόπαυση οφείλεται στην παύση της λειτουργίας των ωοθηκών. Το μεταβατικό διάστημα από την αναπαραγωγική περίοδο της γυναίκας μέχρι τη μη αναπαραγωγική ονομάζεται κλιμακτήριο διάστημα. Μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 3 έτη, γι’ αυτό και είναι γνωστό και ως προεμμηνόπαυση.

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ενεργοποιούν την εμμηνόπαυση;
Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα προκαλεί πρώιμη εμμηνόπαυση, έως και 2 έτη νωρίτερα, καθώς επίσης έντονη επίδραση έχει και ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις πόλεις. Σε γενικές γραμμές, καθοριστικό ρόλο παίζει ο παράγοντας κληρονομικότητα, και σε μικρότερο βαθμό ο παράγοντας του άγχους.

Πώς εκδηλώνεται; Ποια είναι τα συμπτώματα;
Οι θερμές εξάψεις με εφίδρωση είναι το πιο κλασικό αλλά και πιο ενοχλητικό σύμπτωμα του κλιμακτηρίου. Εντοπίζονται συνήθως στον θώρακα, το πρόσωπο και το κεφάλι και πολλές φορές συνοδεύονται από δυσφορία και αίσθημα παλμών που διαρκούν έως και μερικά λεπτά. Αυτό το σύμπτωμα εντείνεται τη νύχτα και προκαλεί αϋπνίες, μπορεί  δε να επαναλαμβάνεται έως και 100 φορές το 24ωρο.

Οι εξάψεις μπορεί να είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι έρχεται η εμμηνόπαυση  –στο 75% των γυναικών προηγούνται μια διετία πριν από την εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση μετριάζονται, αλλά δεν υποχωρούν εντελώς για αρκετά χρόνια.

Στα χρόνια της περιεμμηνόπαυσης, το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα, είναι η αποσταθεροποίηση του κύκλου: η έμμηνη ρύση συνήθως έρχεται με καθυστερήσεις (15-20 ημέρες), είτε έρχεται δύο φορές το μήνα, μικραίνει η διάρκεια και η ποσότητα αίματος, είτε πιο σπάνια διαρκεί πολλές ημέρες και με πολύ αίμα.

Η ατροφία του ουροποιητικού συστήματος είναι μια άλλη ένδειξη της εμμηνόπαυσης. Ο κόλπος, το αιδοίο, η ουρήθρα, καθώς και η βάση της ουροδόχου κύστεως, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τα οιστρογόνα και  αρχίζουν σταδιακά να ατροφούν, όταν κατά την περιεμμηνόπαυση μειώνονται τα οιστρογόνα. Αυτό έχει επίπτωση στην ερωτική διάθεση της γυναίκας. Παράλληλα, εκδηλώνονται ευκολότερα ουρολοιμώξεις ή ακράτεια ούρων.

Για το δέρμα, η μείωση των οιστρογόνων σημαίνει απώλεια κολλαγόνου, άρα και απώλεια της ελαστικότητας και της νεανικής του όψης.

Επιβαρύνεται μακροπρόσθεσμα ο οργανισμός της γυναίκας;Κατά τα πρώτα έτη της εμμηνόπαυσης που τα οιστρογόνα έχουν πια μειωθεί σημαντικά, αρχίζει και η σταδιακή μείωση της οστικής μάζας. Αυτό συμβαίνει περισσότερο σε γυναίκες που δεν λάμβαναν στη ζωή τους αρκετές ποσότητες ασβεστίου, καπνίστριες, που πίνουν αλκοόλ, είναι λεπτόσωμες, δεν αθλούνται ή έχουν κληρονομικό ιστορικό οστεοπόρωσης. Το αποτέλεσμα είναι πόνοι στις διάφορες αρθρώσεις και σταδιακά πρόκληση καταγμάτων κυρίως στο ισχίο και τον καρπό.Επίσης, μετά την εμμηνόπαυση επιβαρύνεται το καρδιαγγειακό σύστημα καθώς τα οιστρογόνα έχουν προστατευτικό ρόλο στη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων.

Ποιος αποφασίζει τελικά εάν υπάρχει εμμηνόπαυση;
Για να αποφασισθεί εάν η γυναίκα ευρίσκεται σε φάση κλιμακτηρίου ή εμμηνόπαυσης, καθώς επίσης και για το είδος της αντιμετώπισης που θα ακολουθήσει, θα πρέπει να γίνουν μία σειρά από εξετάσεις. Ειδικότερα, πρέπει να γίνει διακολπικό υπερηχογράφημα, τεστ Παπανικολάου, ορμονικός έλεγχος, μαστογραφία, μέτρηση οστικής μάζας. 
Συνυπολογίζοντας τα αποτελέσματα από αυτές τις εξετάσεις, έχοντας ένα πολύ καλό κληρονομικό και ατομικό ιστορικό της γυναίκας και με δεδομένα τα συμπτώματα που υπάρχουν, ο γιατρός λαμβάνει την απόφαση για την αντιμετώπιση που πρέπει να εφαρμοστεί.

Πώς αντιμετωπίζεται η εμμηνόπαυση;
Ο ειδικός θα αντιμετωπίσει το κάθε σύμπτωμα ξεχωριστά. Π.χ εάν η γυναίκα έχει αστάθεια κύκλου ή αιμορραγίες μπορεί να λάβει κάποιο αντισυλληπτικό για μικρό διάστημα, ώστε να μη μειωθεί ο αιματοκρίτης και να μην αναπτυχθούν κύστες στις ωοθήκες. 
Σε περίπτωση ατροφίας κόλπου χορηγούνται διάφορες αλοιφές, η ατροφία ουροποιητικού αντιμετωπίζεται με κατανάλωση πολλών υγρών κοκ. Σε ό,τι αφορά την οστεοπόρωση ακολουθείται φαρμακευτική αγωγή. Στις διαταραχές καρδιαγγειακού συστήματος η καλύτερη προφύλαξη θεωρείται η δίαιτα (χαμηλά λιπαρά), η γυμναστική και η τακτική καρδιολογική και αιματολογική εξέταση. 
Σε κάθε περίπτωση η συνεργασία του γυναικολόγου με τον εξειδικευμένο κάθε φορά γιατρό θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Πηγή:boro.gr