Στην αρχαιότητα, η 1η Μαρτίου ήταν αρχή του νέου έτους και ως πρώτη ημέρα του μήνα αλλά και του χρόνου κατείχε ιδιαίτερη θέση στο αρχαίο ελληνικό ημερολόγιο. Η έλευση της νέας χρονιάς είχε συνδεθεί με μια σειρά εθίμων, που είχαν ως σκοπό να αποτρέψουν το κακό και να ευχηθούν το καλό.
Ένα τέτοιο πανάρχαιο έθιμο ήταν να τραγουδούν τα παιδιά σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας τα «Χελιδονίσματα». Ουσιαστικά, ήταν ένα χαρούμενο παιδικό τραγούδι για το ανοιξιάτικο καλωσόρισμα των χελιδονιών.
Τη Ρωμαϊκή Εποχή, η Πρωτοχρονιά μετατέθηκε να γιορτάζεται από το έτος 153 π.Χ. την 1η Ιανουαρίου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αποσυνδέθηκε η Πρωτομαρτιά από τα έθιμά της. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η 1η Μαρτίου συνεχιζόταν να γιορτάζεται επίσημα μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ. και τα «Χελιδονίσματα» συνέχισαν να τραγουδιούνται στα Βυζαντινά χρόνια ακόμη και στη Ρώμη, και αυτή η παράδοση φαίνεται πως σε κάποιες περιοχές συνεχίστηκε έως τα νεώτερα χρόνια. Υπάρχουν μάλιστα διάφορες παραλλαγές των στίχων που τραγουδιούνται στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία, στα Δωδεκάνησα, στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Σύμφωνα με δημοσίευση του Β.Δ. Αναγνωστόπουλου το 1995, το τραγούδι της Χελιδόνας λεγόταν ακόμη στις μέρες του σε πολλά χωριά του κάμπου της Καρδίτσας. Οπότε, γίνεται αντιληπτό πως πρόκειται για αδιάλειπτη συνέχιση και όχι αναβίωση του εθίμου.
Πώς γιορταζόταν όμως ο ερχομός της Άνοιξης;
Ένα παιδί από κάθε ομάδα κρατούσε τη «Χελιδόνα», που ήταν ένα ομοίωμα χελιδονιού βαμμένο με μαύρο χρώμα από επάνω και με άσπρο από κάτω. Τα παιδιά κρατώντας τη «Χελιδόνα» τραγουδούσαν:
« Ήρθε, ήρθε χελιδόνα, ήρθε και άλλη μελιδόνα
κάθισε και λάλησε και γλυκά κελάησε:
Μάρτη , Μάρτη μου καλέ και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλιν άνοιξη θ΄ανθίσεις.»
Πώς γιορταζόταν όμως ο ερχομός της Άνοιξης;
Ένα παιδί από κάθε ομάδα κρατούσε τη «Χελιδόνα», που ήταν ένα ομοίωμα χελιδονιού βαμμένο με μαύρο χρώμα από επάνω και με άσπρο από κάτω. Τα παιδιά κρατώντας τη «Χελιδόνα» τραγουδούσαν:
κάθισε και λάλησε και γλυκά κελάησε:
Μάρτη , Μάρτη μου καλέ και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις, καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις, πάλιν άνοιξη θ΄ανθίσεις.»
Σε άλλα μέρη λένε:
«Του Μάρτη χελιδονίσματα»
Χελιδόνα έρχεται
από μαύρη θάλασσα
θάλασσα επέρασε
τη φωλιά δε ξέχασε
εν δυο, εν δυο.
Μάρτη, Μάρτη βροχερέ
και Απρίλη δροσερέ
τα πουλάκια κελαηδούν
τα δεντράκια φύλλα ανθούν
τα πουλάκια αυγά γεννούν
κι αρχινούν να τα κλωσούν.
πηγη:talcmag.gr/geonews.gr
.png "English"){kind=small}
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου