Δημήτρης Ψαθάς:Μαντάμ Σουσού

Πρόκειται για το μοναδικό ανέκδοτο θεατρικό κείμενο του Ψαθά, που γράφτηκε το 1942 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από την κα Κατερίνα -Κατερίνα Ανδρεάδη- (Σουσού) και τον Αιμίλιο Βεάκη (Παναγιωτάκη) με τον Σπύρο Μουσούρη στον ρόλο του Καντακουζηνού σημειώνοντας πρωτοφανή θρίαμβο μέσα στην ιταλογερμανική κατοχή.

Τον ρόλο της Σουσούς στο θέατρο ερμήνευσε επίσης η Μαίρη Αρώνη (1946), η Άννα Παναγιωτοπούλου (1998), στον κινηματογράφο η Μαρίκα Νέζερ (1948), στο ραδιόφωνο η Γεωργία Βασιλειάδου (1950) και στην τηλεόραση η Άννα Παϊταζή (1972) και η Άννα Παναγιωτοπούλου (1983). Εκτός από τον Αιμίλιο Βεάκη, εξίσου σπουδαίοι ηθοποιοί ερμήνευσαν και τον ρόλο του Παναγιωτάκη: Κώστας Ραυτόπουλος (1946), Βασίλης Λογοθετίδης (1948), Ιάκωβος Ψαρράς (1972), Θανάσης Παπαγεωργίου (1982) και Σταύρος Παράβας (1998).

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει το έργο «Μαντάμ Σουσού» του Δημήτρη Ψαθά, σε σκηνοθεσία Γιώργου Αρμένη to 2012 με την Φωτεινή Μπαξεβάνη στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Παναγιωτάκης: ο Κώστας Σαντάς.
Το 2017 ανέβηκε στο θέατρο Παλλάς με την Δήμητρα Παπαδοπούλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο ρόλο του Παναγιωτάκη ο Κώστας Κόκλας και στο ρόλο του Μηνά Κατακουζηνού ο Άλκης Κούρκουλος.

Ο Δημήτρης Ψαθάς παρουσίασε την «Μαντάμ Σουσού» για πρώτη φορά ως ευθυμογράφημα σε συνέχειες από τις στήλες του προπολεμικού εβδομαδιαίου περιοδικού «Θησαυρός» (1939-1941) με τίτλο «Βίος και πολιτεία της Μαντάμ Σουσούς» με τεράστια επιτυχία, αργότερα έκανε μία συρραφή των αυτοτελών περιπετειών της και την εξέδωσε σε βιβλίο (1941), κατόπιν έγραψε το θεατρικό έργο (1942), ακολούθησε η κινηματογραφική ταινία (1948) που δεν σώζεται στις μέρες μας, ενώ στις αρχές τις δεκαετίας του ΄50 η «Μαντάμ Σουσού» παρουσιάζεται στο ραδιόφωνο από τη Γεωργία Βασιλειάδου. Τέλος, ακολούθησε το τηλεοπτικό σήριαλ σε σενάριο πάντα του ίδιου του συγγραφέα (1972 και 1986), όλα με τεράστια επιτυχία. 

Ο Βούθουλας και το Κολωνάκι. Ο νεοπλουτισμός και η απότομη προσγείωση της «νεόπτωχης» ελληνικής πραγματικότητας. Η “ντεκαντάνς” και οι αυταπάτες των μεγαλείων και της καλοπέρασης, Αλλά και τα κακέκτυπα των “σουσούδων” που συναντάμε γύρω μας. Όλα αυτά, μέσα από την πένα του Δημήτρη Ψαθά, σε μια εξαιρετικά εύστοχη κωμωδία που μοιάζει επίκαιρη όσο ποτέ.

Η υπόθεση

Η Σουσού Παναγιώτου είναι μια μεγαλομανής η οποία ζει στο Βούθουλα, μια φτωχογειτονιά των Αθηνών, την οποία η ίδια «γαλλιστί» αποκαλεί «Μπύθουλα». Βλέπει όλους τους γείτονές της ως «πτωχοκομείο» κι έχει τη μύτη ψηλά και «τουπέ» αριστοκράτισσας, ασχέτως αν με το ζόρι καταφέρνει να έχει ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι της κάθε μέρα. Όλη αυτή η συμπεριφορά της, πηγάζει από το γεγονός ότι ο πατέρας της ήταν «γιατρός της αριστοκρατίας», όπως κατά κόρον διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία…

Είναι παντρεμένη με τον Παναγιωτάκη , ο οποίος έχει ιχθυοπωλείο (κι αυτό «της αριστοκρατίας», σύμφωνα με τη Σουσού) και προσπαθεί να εξασφαλίσει τον επιούσιο για τον ίδιο και τη σύζυγό του. Είναι ένας καλοκάγαθος άνθρωπος, ο οποίος συχνά κάνει τα στραβά μάτια στις απίστευτες απαιτήσεις και παλαβομάρες της γυναίκας του, αφήνοντάς τη να ζει στο δικό της κόσμο. Την αγαπά πολύ και τη φωνάζει χαϊδευτικά “ζαργάνα μου”…

Όμως, δεν είναι λίγες οι φορές που επιχειρεί να τη συνεφέρει και να της δείξει την πραγματικότητα, ωστόσο χωρίς αποτέλεσμα. Επιπλέον, δεν ανέχεται να την κοροϊδεύουν και να την περιπαίζουν οι γείτονες και πολλές φορές, έρχεται σε έντονες προστριβές μαζί τους.

Κατά τη διάρκεια ολιγοήμερων διακοπών της στο Μεγάλο Πεύκο, γνωρίζει έναν άντρα, ο οποίος με την πρώτη ματιά φαίνεται «πολύ καθώς πρέπει». Λέγεται Μηνάς Κατακουζηνός όμως στην πραγματικότητα είναι ένας κοινός απατεώνας, που με διάφορα κόλπα καταφέρνει πάντα να έχει οικονομική άνεση και συχνά αλλάζει ονόματα, ώστε να ξεφεύγει από την αστυνομία.

Μαρίζα Ρίζου - Μαντάμ Σουσού 2017,Θέατρο Παλλάς

Νοικιάζει λοιπόν ένα σπίτι στο Βούθουλα, ώστε να χαθούν για λίγο τα ίχνη του και να ετοιμάσει τις επόμενες κινήσεις του. Η τύχη θα του χαμογελάσει ανέλπιστα, όταν θα συναντήσει στο δρόμο του το Τζων Τριφύλλη ο οποίος ψάχνει στη συνοικία για την αδελφή του Βαγγέλη Ευθυβούλου, στενού φίλου του στην Αμερική, που πέθανε και της άφησε κληρονομιά μια τεράστια περιουσία.

Στην πορεία, ο Κατακουζηνός ανακαλύπτει ότι η κληρονόμος είναι η Σουσού και τότε βάζει μπροστά «τα μεγάλα μέσα». Εκείνη χωρίζει τον Παναγιωτάκη, μετακομίζει στο Κολωνάκι και ο απατεώνας της παριστάνει τον καλό φίλο, θέλοντας να κερδίσει την εμπιστοσύνη της. Κι όχι μόνο τα καταφέρνει, αλλά η αφελής «Σούζυ» όπως έχει «αριστοκρατικά» μετονομαστεί τον παντρεύεται κιόλας, ξεκινώντας έτσι την αντίστροφη μέτρηση για την καταστροφή της…

Όλη η αριστοκρατία του Κολωνακίου μένει έκπληκτη από τη συμπεριφορά της νεοφερμένης εκατομμυριούχου, η προέλευση της οποίας είναι ένα μέγα μυστήριο. Η ίδια, φροντίζει να διαδώσει ότι ήλθε από τις Ινδίες, όμως πολύ γρήγορα η αλήθεια θα βγει στο φως. Ωστόσο, η ίδια ουδόλως θα επηρεαστεί, τη στιγμή μάλιστα που γνωρίζει τι συμβαίνει «πίσω από την κλειδαρότρυπα» της αριστοκρατίας και απειλεί με αποκαλύψεις…

Όσον αφορά τα χρήματα, οι σπατάλες της είναι πρωτοφανείς και δεν αντιλαμβάνεται ότι αν συνεχίσει έτσι, η περιουσία της θα σκορπιστεί στους πέντε ανέμους σε χρόνο μηδέν. Προτού συμβεί αυτό, θα…προλάβει ο Κατακουζηνός, στήνοντας ένα ψεύτικο παιχνίδι στο Χρηματιστήριο κι εμφανίζοντάς της ψεύτικα στοιχεία, δήθεν ότι έχασε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της. Εκείνη, συνεχίζοντας να είναι μεγαλομανής, του ζητά να τα παίξει όλα κι εκείνος δε χάνει την ευκαιρία ν’ αρπάξει ότι απέμεινε και να το σκάσει. Έτσι, απένταρη η Σουσού επιστρέφει στον Παναγιωτάκη και στο Μπύθουλα, αφήνοντας τη μοναχοκόρη της Κάθριν στην είσοδο της έπαυλης ενός εφοπληστή.

Νίκος Γούναρης: Μαντάμ Σουσού 1940 Τραγούδι γραμμένο για την περίφημη ηρωίδα του Δ.Ψαθά

Δ. Ψαθάς: Ετσι εμπνεύστηκα τη Μαντάμ Σουσού

Πως εμπνεύστηκε, όμως, ο Δημήτρης Ψαθάς την ηρωΐδα που από το Βύθουλα ονειρεύεται το Κολωνάκι; Όπως αναφέρει ο ίδιος σε περιοδικό της εποχής, το ξεκίνημα της Μαντάμ Σουσούς ήταν «άδοξο» κι έγινε κάτω από την πίεση του αρχισυντάκτη του στον «Θησαυρό», του προπολεμικού περιοδικού ποικίλης ύλης που διάβαζε όλη η Ελλάδα, Απόστολου Μαγγανάρη. 

Είχαν τελειώσει τα επεισόδια του «Αριστείδη του Ατυχή» τα οποία έγραφε ο Ψαθάς ως σίριαλ κι έπρεπε να βρει άλλον. «Εναν “τύπο” έπρεπε να γράψω, έτσι; Ο προηγούμενος ήταν άντρας, θα έπρεπε, λοιπόν, για ποικιλία, να γράψω τώρα για μια γυναίκα. 

Τι είδος γυναίκα όμως; Φλύαρη; Δεν ήταν κωμική, θα ήταν κουραστική. Κουτσομπόλα; θα ήταν πολύ κοινοτοπική. Επιπόλαια; Γκα­φατζού; Δεν μου άρεσαν τόσο πολύ οι ιδέες – πολύ αργότερα έγραψα ένα άλλο “σίριαλ”, στον “Ταχυδρόμο” με τον τίτλο “Ζωζώ η γκαφατζού”. Άξαφνα θυμήθηκα μια γειτόνισσά μας, ήταν τύπος γυναίκας μεγαλομανούς:

- Αυτή είναι... είπα.

Σκιτσάρισα στα γρήγορα τον τύπο – βιαζόμουν να τελειώσω για να βγάλω από πάνω μου την υποχρέωση – συμπλήρωσα το γραφτό μου με το πρώτο επεισόδιο, πήρα τα χειρόγραφα μου αμέσως και έτρεξα στον Μαγγανάρη:

- Πάρτα και άφησε με ήσυχο.

- Εντάξει! Δεν σου έλεγα ότι άμα καθίσεις κάτω, θα γράψεις; Να μ' ακούς εμένα! Πώς τον λες τον τύπο σου;

- Μαντάμ Σουσού!...»

Κάπως έτσι γεννήθηκε η Μαντάμ Σουσού.

Εκτός από το κωμικό της υπόθεσης, ο Δημήτρης Ψαθάς μέσω της Μαντάμ Σουσούς θέλει να μας δείξει με έναν ανάγλυφο τρόπο πού μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο η μεγαλομανία, το «ψώνιο» και η αφέλειά του, αλλά και παράλληλα ότι μπορεί να φτάσει εκεί που έχει ονειρευτεί. 
Η Σουσού είχε μόνον ένα όνειρο: Να ζήσει στο Κολωνάκι. Το κατάφερε, έστω αν η κατάληξη ήτανε «ντεκαντάνς». Πρόλαβε όμως να γράψει ιστορία εκεί και να πραγματοποιήσει το σκοπό της, πληρώνοντας όμως ακριβά το τίμημα…

Από εκεί και πέρα, η σειρά προκαλεί ασυγκράτητα γέλια, κυρίως από τις φοβερές και τρομερές ατάκες της κεντρικής ηρωίδας: «Περκινουά», «Ακαδημία Πλάτανος», «Μπονζούρ και μπονσουάρ», «αρχιπρωτοκολλοφύλαξ», «αρχιθυροφύλαξ», «τσοκαρίες», «πτωχοκομείο», «φαρμακομύτες», “βλαξ”, “μον ντιε”, «έχω λαμβλίασις», «θα εμπατάρω το Κολωνάκι», «αφηρημένη τέχνη, σημαίνει ότι ο ζωγράφος ήτο …αφηρημένος όταν εζωγράφιζε» και πλήθος άλλων… «μαργαριταριών», είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αγαπημένης όλων «πυργοδέσποινας του Μπύθουλα».

πηγη:musiccorner.gr/ntng.gr

Ας απολαύσουμε την ραδιοφωνική Μαντάμ Σουσού με την Άννα Παϊτατζή και Παναγιωτάκη τον Γιάννη Γκιωνάκη.

Παίζουν με τη σειρά που ακούγονται Ντίνα Γιαννακού, Ειρήνη Κουμαριανού, Γιάννης Γκιωνάκης, Άννα Παϊτατζή, Νίκος Παγκράτης, Θόδωρος Δημήτριεφ, Θόδωρος Κατσαδράμης, Κική Ρέππα, Σταύρος Ξενίδης, Στέλιος Δρίβας