Ο εθισμός στο shopping και πως να τον αντιμετωπίσετε

Υπάρχουν φορές που αγοράσαμε κάτι χωρίς να το χρειαζόμαστε, αλλά απλώς μας έκανε να νιώσουμε καλύτερα εκείνη την στιγμή. Αυτό μπορεί να κρύβει ότι χρειαζόμασταν τη ντοπαμίνη, ουσία που μας προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα.

Ένας τρόπος, λοιπόν, αντιμετώπισης του άγχους ή του στρες είναι και τα ψώνια. Με το να συνεχίζει κάποιος να ψωνίζει, ακόμη κι όταν έχει αρνητικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της ζωής του, όπως την οικονομική ζημιά, ή την καταστροφή στις σχέσεις του. Το εξαρτημένο από τις αγορές άτομο αισθάνεται ανίκανο να σταματήσει ή ακόμη και να ελέγξει τις δαπάνες του.

Έτσι, ένα άτομο με εθισμό στο shopping βρίσκεται κάποια στιγμή αντιμέτωπο με υπέρογκα έξοδα από τις αγορές του, τις υπερχρεωμένες πιστωτικές κάρτες, ενώ εκτός από τα χρήματα, οι εθισμένοι στο shopping αφιερώνουν σ’ αυτή τη δραστηριότητα σημαντικότατο χρόνο. 

Οι πραγματικές δαπάνες είναι προαπαιτούμενο για να περιγραφεί το shopping, ως εθισμός. 

Το να κοιτάς απλώς τις βιτρίνες δεν είναι shopping. Τα ψώνια χρησιμοποιούνται ως ένας τρόπος απόδρασης από τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν τα άτομα, όπως η κατάθλιψη, το άγχος, η πλήξη, οι αυτοκριτικές σκέψεις και ο θυμός.

Χαµένοι στα ψώνια
Οι ψυχολόγοι ονομάζουν την αγοραστική μανία «ωνιομανία» (από το αρχαιοελληνικό ωνέομαι-ωνούμαι, που σημαίνει αγοράζω), αλλά δεν την έχουν ακόμα θεωρήσει ξεχωριστή διαταραχή. Την κατατάσσουν στις διαταραχές των παρορμήσεων. Παρ’ όλα αυτά, εξηγούν ότι το να ψωνίζει κανείς αφειδώς είναι κάτι περισσότερο από απλή ανευθυνότητα ή αδυναμία να διαχειριστεί τα χρήματά του. 

Πρόκειται για μια πιο περίπλοκη διαταραχή. Συχνά τη συναντούμε σε ανθρώπους που έχουν και άλλες εξαρτήσεις. Έχει, μάλιστα, βρεθεί ότι η χημεία του εγκεφάλου μας την ώρα που ψωνίζουμε είναι ανάλογη με εκείνη του αλκοολικού την ώρα που πίνει. 

Βέβαια, η εξάρτηση από τα ψώνια είναι από τις λιγότερο ανησυχητικές, αφού μπορεί να βλάψει μόνο το πορτοφόλι μας, χωρίς να είναι απίθανο, βέβαια, να «τινάξει» το νοικοκυριό μας στον αέρα.

Γιατί ψωνίζουμε;
-Ίσως γιατί αναζητούμε την τέλεια εικόνα, κάνοντας τις αγορές μας δημιουργείται μια ανάγκη για κάτι ακόμα: το φόρεμα που ταιριάζει με τα παπούτσια, την τσάντα, το παλτό
-Πιθανόν γιατί τα ψώνια μας βελτιώνουν την αυτοπεποίθησή μας, νιώθουμε σημαντικοί, αλλά και πιο ασφαλείς, χάρη στα πράγματα που αποκτήσαμε
-Μπορεί τα ψώνια να τραβούν την προσοχή μας από όλα τα δυσάρεστα πράγματα που δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε, όπως είναι οι δυσκολίες στη δουλειά, οι τριβές στις σχέσεις, τα προβλήματα υγείας
-Ίσως να μιμούμαστε τους άλλους, για να ταιριάζουμε στην ομάδα, αλλά και την κοινωνία.
-Πιθανόν να προσπαθούμε να καλύψουμε μια αρνητική εικόνα που πιθανώς έχουμε για το σώμα μας.
-Μπορεί να νομίζουμε ότι οι άλλοι θα κοιτάξουν τα όσα φοράμε και δεν θα προσέξουν τις πιθανές ατέλειές μας, π.χ. το περιττό βάρος μας
-Πιθανόν οι άνδρες προσπαθούν να προβάλλουν μια εικόνα πλούτου και δύναμης
-Ίσως να μας ενθουσιάζει και να μας εντυπωσιάζει το καινούργιο
-Πιθανόν να είχαμε στερηθεί παιδιά κάποια πράγματα στο παρελθόν και τώρα που έχουμε χρήματα ή ευκολότερη πρόσβαση σε μαγαζιά

Πως θα αντιληφθούμε ότι έχουμε πρόβλημα;
-Με τη διαπίστωση της μείωσης των οικονομικών μας από τις υπερβολικές αγορές
-Με τη συχνή αγορά πραγμάτων πολύ ακριβότερα από την πραγματική αγοραστική μας δυνατότητα
-Με το να έχουμε ενοχές κάθε φορά που ψωνίζουμε και να καταφεύγουμε και πάλι στα μαγαζιά για να ξεχαστούμε
-Με το να αγοράζουμε πράγματα συνέχεια, για να ξεχάσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας
-Με το να μας απασχολεί συνέχεια πώς και τι θα καταναλώσουμε
-Με το να κάνουμε επιλογές πραγμάτων που δεν μας χρειάζονται ή δεν μας κάνουν
-Με το να κρύβουμε τα ψώνια μας, να λέμε ψέματα για τις τιμές τους κτλ
-Με το να ξοδεύουμε πολύ χρόνο στα μαγαζιά, τον οποίο «κλέβουμε» από τους φίλους και την οικογένειά μας
-Με το να έχουμε γεμίσει τις ντουλάπες μας με πάρα πολλά ρούχα, σε σημείο που δεν χωράνε ή ξεχνάμε να τα φορέσουμε
-Με το να αντιλαμβανόμαστε ότι χάνουμε τον έλεγχο όσον αφορά τις αγορές
-Με το να μας ενημερώνουν οι γύρω μας για τις υπερβολικές αγορές μας.

Με πιο τρόπο μπορούμε πάρουμε τον έλεγχο στα χέρια μας;
-Με το να πληρώνουμε μόνο με ρευστό και να διακόψουμε τις κάρτες μας
-Με το να μην πηγαίνουμε στα μαγαζιά, να μην έχουμε πρόσβαση στο Ιντερνέτ και στις αγορές μέσω αυτού
-Με το να κάνουμε λίστα με το τι χρειαζόμαστε μία φορά το μήνα και να μην ψωνίζουμε περισσότερα
-Με το να ασχολούμαστε με κάτι άλλο κάθε φορά που θέλουμε να ψωνίσουμε, π.χ. με ένα σπορ, να πηγαίνουμε για τρέξιμο

Η Αντιμετώπιση της εξάρτησης από το shopping ή μείωση της ΠαρόρμησηςΕιδικοί υποστηρίζουν ότι οι εθισμένοι των αγορών σπάνια απολαμβάνουν τα πράγματα που αγοράζουν επειδή αισθάνονται ένοχοι μετά. Συχνά, όταν γυρίσουν στο σπίτι διαπιστώνουν ότι έχουν αγοράσει ακόμα και παρόμοια αντικείμενα π.χ τα ίδια παπούτσια, αλλά σε διαφορετικά χρώματα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η θεραπεία θα πρέπει να βασίζεται στη βελτίωση της ψυχολογικής αυτοεκτίμησης του εξαρτημένου. Το πρώτο βήμα, φυσικά, για τον εθισμένο είναι να παραδεχτεί ότι αυτός ή αυτή, έχει πρόβλημα και να αποφασίσει ότι ήρθε η ώρα να κάνει κάτι για να το αντιμετωπίσει.

πηγη:vita.gr/epixeiro.gr,Μαρία Δ. Σινανίδου, Κλινική Ψυχολόγος,Ψυχοθεραπεύτρια, Δημοσιογράφος/.iatronet.gr