Κουζίνα: Τα μαγειρικά και οικιακά σκεύη της αρχαιότητας

Όλη η γαστρονομική κουλτούρα που είχαν αναπτύξει οι αρχαίοι πρόγονοί μας, συνοδευόταν και από μια σειρά μαγειρικά σκεύη, ώστε να μπορούν να μαγειρεύουν τις τροφές τους όσο καλύτερα και πιο άνετα μπορούσαν. Ακολουθούν μερικά από τα πιο βασικά σκεύη και λίγα λόγια για την ιστορία τους.

Κακκάβιον: μικρή μεταλλική χύτρα, που έβαζαν πάνω στη φωτιά για να μαγειρέψουν. 

Ηταν σκεύος για βραστά φαγητά και σούπες. Από αυτό το σκεύος πήρε το όνομά της η κακκαβιά, η γνωστή ψαρόσουπα.

Λοπάς: σχετικά χαμηλό κεραμικό σκεύος, χωρίς λαβές, το οποίο είχε και καπάκι. Έμοιαζε με ένα χαμηλό τσουκάλι, παρόμοιο με τη χύτρα, που ήταν μεγαλύτερων διαστάσεων. Η διάμετρος του σκεύους ήταν περίπου 20 εκατοστά, ήταν πιο βαθιά από τη χύτρα και είχε δύο λαβές. Στο καπάκι είχε ένα στόμιο, για να βγαίνει ο ατμός. 

Τα πιο μεγάλα σκεύη αυτού του είδους είχαν τρία πόδια, ενώ κάποιες μικρότερες ήταν προσαρμοσμένες για να τοποθετούνται σε φορητό μαγκάλι ή σε φουφού (ένα αγγείο με τρύπες εξαερισμού στα τοιχώματα και ένα μεγάλο άνοιγμα για να μπορούν να μπαίνουν ξύλα ή κάρβουνα).

Πύραυνος: μια χύτρα με διπλά τοιχώματα, με μεγάλες διαστάσεις, ύψος 40 εκατοστών και χωρητικότητας περίπου 20 λίτρων. Αποτελείται από ένα εσωτερικό αγγείο, το οποίο εφαρμόζει σε ένα μεγαλύτερο. 

Στα τοιχώματα φέρει δύο σειρές τρύπες, ώστε, όταν τοποθετείται πάνω στη φωτιά, να κυκλοφορεί ο αέρας και να αναζωπυρώνεται η φωτιά. Αυτό το σκεύος θεωρείται υψηλής τεχνολογίας για την εποχή του και η πρώτη σωζόμενη χύτρα ταχύτητας.

Τηγάνια: πολύ διαδεδομένα την εποχή εκείνη. Τα πρώτα μεταλλικά τηγάνια χρησιμοποιήθηκαν στη Μεσοποταμία και από τότε δεν έχουν υποστεί πολλές αλλαγές. Δηλαδή είναι ένα σκεύος πλατύ και ρηχό, με μακριά λαβή, για να μην καίγεται από τη φωτιά αυτός που το χρησιμοποιεί. Υπήρχαν βέβαια και κεραμικά τηγάνια, τα οποία κόστιζαν λιγότερα χρήματα. 

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι παρόμοιο κεραμικό σκεύος έχει βρεθεί σε ανασκαφή στις Μυκήνες, το οποίο όμως είναι επίπεδο από τη μια μεριά και από την άλλη μεριά είναι διάστικτο με βαθουλώματα. Η αρχαιολόγος Dr. Julie Hruby, η οποία ειδικεύεται στη μυκηναϊκή διατροφή, προβληματίστηκε πολύ με αυτό το σκεύος. Μαζί με φοιτητές της το ανακατασκεύασε και προσπάθησε να ψήσει ψωμί επάνω του. Παρατήρησε, λοιπόν, πως η ζύμη του ψωμιού κόλλησε στην επίπεδη επιφάνεια, ενώ, όταν χρησιμοποίησε την πλευρά με τις οπές, η ζύμη δεν κόλλησε και ψήθηκε πιο εύκολα. Ετσι, πιστεύει πως οι Μυκηναίοι είχαν ανακαλύψει το πρώτο αντικολλητικό τηγάνι στην ιστορία.

Κρατήρας (κρατέω-κρατῶ): 

Μεγάλο αγγείο στο οποίο ανακάτευαν το κρασί με το νερό.

Kύλιξ (η κύλικας), κύπελλο, σκύφος ή κοτήλη, κάνθαρος: ήταν αγγεία πόσης, δηλαδή είδη ποτηριών. 

Ένα από τα πιο δημοφιλή ποτήρια ήταν η κύλιξ. Χρησιμοποιόταν κυρίως στα συμπόσια και πολλές φορές οι οικοδεσπότες τα παράγγελναν από τους κεραμείς και τους αγγειογράφους με συγκεκριμένες παραστάσεις. Η διάδοσή της ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα κι ήταν ένα από τα προϊόντα που εξάγονταν και σ’ άλλους λαούς.

Αμφορέας (αμφι+φέρω): μεγάλο αγγείο για την αποθήκευση οίνου, λαδιού και μικρών καρπών. Είχε δύο λαβές. 

Για την αποθήκευση λαδιού, δημητριακών και καρπών χρησιμοποιούσαν και ένα μεγάλο αγγείο χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση που λεγόταν πίθος (πιθάρι). Επίσης για την αποθήκευση οίνου χρησιμοποιούσαν ένα μεγάλο αγγείο με στενή βάση που φάρδαινε προς τα πάνω. Λεγόταν στάμνος(στάμνα).

Υδρία (ὔδωρ=νερό): Αγγείο για την αποθήκευση και μεταφορά νερού. Είχε συνήθως τρεις λαβές. 

Δύο για τη μεταφορά και η τρίτη για το σερβίρισμα. Χρησιμοποιήθηκε επίσης ως κάλπη ψηφοφορίας και ως τεφροδόχος.

Πελίκη: αγγείο αποθήκευσης, παραλλαγή του αμφορέα. Πρωτοεμφανίστηκε γύρω στα 520 π.Χ. με την αττική τεχνική. 

Η ονομασία πελίκη έχει δοθεί από τους αρχαιολόγους. Στη αρχαιότητα είχε διάφορες ονομασίες, όπως κύλιξ ή λεκανίς.

Πινάκιο: 

Είδος πιάτου για φαγητό.

Οι αρχαίοι Έλληνες σπάνια χρησιμοποιούσαν στα τραπέζια τους μαχαίρια και πιρούνια.
Όταν οι τροφές ήταν υδαρείς, χρησιμοποιούσαν κουτάλια που τα ονόμαζαν «μόστρα» ή «γλώσσα». Χρήση κουταλιού μπορούσε να έχει κι ένα κομμάτι από κόρα ψωμιού, που το έλεγαν «μυστίλλη». Συνήθως οι αρχαίοι έπαιρναν τα φαγητά με τα δάχτυλα, τα οποία αργότερα καθάριζαν με μια ειδική ζύμη ή ψίχα ψωμιού, αφού δε χρησιμοποιούσαν πετσέτες. Το νερό, το κρασί, όπως και τον κυκεώνα τα έπιναν σε κύλικες (κύπελλα), που συνήθως ήταν πήλινα. Συχνά χρησιμοποιούσαν ξύλινα ή και μεταλλικά κύπελλα, ενώ στα πλούσια συμπόσια μπορούσε κάποιος να δει ασημένια ή και χρυσά κύπελλα. Τα πιάτα φαγητού τα ονόμαζαν πινάκια και τα μικρότερα πιάτα «βατάνια».

πηγη:Argiro.gr Team